Sitelerde Evcil Hayvan Beslenebilir Mi?

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na göre evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmak zorundadır.

Aynı kanunun 3.maddesi uyarınca, insan tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş hayvanlara “evcil hayvan” adı verilir. Bir hayvanı bakımının gerektirdiği yaygın eğitim programına katılarak sahiplenen veya ona bakan kişi, hayvanı barındırmak, hayvanın türüne ve üreme yöntemine uygun olan etolojik ihtiyaçlarını temin etmek, sağlığına dikkat etmek, insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür. Başka bir deyişle hayvan sahipleri, sahip oldukları hayvanlardan kaynaklanan çevre kirliliğini ve insanlara verilebilecek zarar ve rahatsızlıkları önleyici tedbirleri almak zorundadır. Zamanında ve yeterli seviyede tedbir alınmamasından kaynaklanan zararları ise tazmin etmek durumundadır.

Bilindiği üzere her apartman/sitenin bir yönetim planı vardır. Yönetim planı ana gayrimenkulün genel hükümlerini düzenleyen ve kat malikleri için bağlayıcı bir sözleşme hükmündedir. Yönetim planlarında genellikle "Evcil hayvan beslenemez" veya "Çiftlik hayvanı beslenemez" gibi ifadeler yer alabileceği gibi bu hususta herhangi bir düzenleme bulunmayabilir. Belirtmek gerekir ki daha önce bu yönde alınan karar var ise bu karar 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nda düzenlenen çoğunluğun sağlanması halinde kat malikleri tarafından değiştirilebileceği gibi bu hususta bir düzenleme yok ise yine aynı kanunda yer alan çoğunluğun sağlanması halinde bu hususta yönetim planına yeni bir düzenleme eklenebilecektir.

Apartman/Site Yönetim planında aksi bir karar yok ise bağımsız bölümlerde sahipleri tarafından tüm sorumlulukları alındığı ve yükümlülükleri yerine getirildiği takdirde evcil hayvan beslenebilecektir. Nitekim 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca kat malikleri, gerek bağımsız bölümlerini, gerek eklentileri ve ortak yerleri kullanırken doğruluk kaidelerine uymak, özellikle birbirini rahatsız etmemek, birbirinin haklarını çiğnememek ve yönetim planı hükümlerine uymakla, karşılıklı olarak yükümlüdürler. Bu doğrultuda, evcil hayvan besleyen site/apartman sakinleri özellikle evcil hayvanların ortak yerleri kullanımı hususunda hassasiyet göstermekle birlikte bağımsız bölüm içerisinde evcil hayvanlarının gürültü çıkarmayacağının ve meydana gelebilecek kokunun önlenmesini de sağlamakla sorumlu bulunmaktadır.

Yüksek mahkemenin konuya ışık tutan içtihat metni aşağıdaki gibidir,

‘’Olay: Yönetim planında taşınmazın bağımsız bölümlerinde ve ortak yerlerinde hayvan beslenemeyeceğine ilişkin hüküm bulunan bir taşınmazın kat maliklerinden birinin beslediği hayvanın tahliyesi talep edilmiştir.

Karar: Talebin reddine karar verilmiştir.

Gerekçeler: Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne, Hayvanları Koruma Kanunu’na, Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi’ne göre, hayvan hak sahibi bir varlık olduğu için, Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre, bütün kat maliklerini bağlayan bir sözleşme niteliğinde olan yönetim planı, hayvanın haklarını ihlal edemez.

Yönetim planında hayvanın haklarını ihlal eden maddeler bulunduğu takdirde, bu maddeler, Borçlar Kanunu madde 27’ye göre, mutlak butlanla sakattır.

• Somut olayda da, çevresine herhangi bir rahatsızlık vermemesine rağmen, sadece yönetim planı uyarınca, hayvanın evden uzaklaştırılması, hayvanın haklarına aykırılık teşkil etmektedir.
• Evden uzaklaştırılan hayvanın ölüme terk edilmeyeceği, barınağa götürüleceği söylenebilir. Ancak, bu söylem, bir insanın evi ile cezaevi koşullarının aynı olduğu söylemi ile eşdeğerdir.
• Yönetim planında böyle bir düzenlemeye yer verilmesi, hayvan hakları konusundaki ulusal düzenlemelere ve uluslararası sözleşmelere göre, kanunun emredici hükümlerine ve ahlaka aykırıdır.
• Bütün kat maliklerini bağlayan bir sözleşme hükmündeki yönetim planında yer alan bu şekilde bir düzenleme, taşınmazın bağımsız bölümlerinde ve ortak yerlerinde hayvan beslenmesini istemeyen kat malikleri ile isteyen kat malikleri arasındaki dengeyi sağlamadığı, istemeyen gruba hayvanın çevresine rahatsızlık verip vermemesine bakılmaksızın isteyen gruba zorluk çıkarma konusunda keyfi bir güç verdiği için, Borçlar Kanunu’nda düzenlenen genel işlem koşulu niteliğindedir ve bu sebeple hükümsüz sayılmalıdır.

Kat Mülkiyeti Kanunu, Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi, Hayvanları Koruma Kanunu, Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği karşısında genel kanun niteliğindedir ve özel kanunların bulunduğu durumlarda, genel kanun uygulanmaz.

Çevresine rahatsızlık vermeyen bir hayvanın, sadece yönetim planı uyarınca evden uzaklaştırılması, hakkın kötüye kullanılması teşkil etmektedir.” şeklindedir.

Görüleceği üzere mahkeme, yönetim planında evcil hayvan bakılamayacağı yönünde düzenleme mevcut olsa dahi çevresine herhangi bir rahatsızlık vermeyen evcil hayvanın evden uzaklaştırılmasının hakkaniyetli olmayacağı yönünde hüküm tesis etmiştir.

Sonuç olarak salt yönetim planında bu hususta bir yasak bulunması sebebiyle evcil hayvanın evden uzaklaştırılması hakkın kötüye kullanılması teşkil edeceğinden, evcil hayvanın evden uzaklaştırılabilmesi için diğer site sakinleri tarafından ancak gürültü/koku/güvenlik/çevre temizliği gibi şikâyetler nedeniyle, başka bir deyişle, hukuki menfaati bulunma şartıyla şikâyette ve tahliye talebinde bulunulabilecektir.