Bireysel Katılım Yatırımcısı (Melek Yatırımcı) Nedir?

Start-up hukukunda yaygın olarak kullanılan bir terim olan “Melek Yatırımcı (Angel Investor)” kavramı; henüz yolun başında olan (Start-up) bir iş fırsatına ve projesine yatırım yapan ve kuruluşların büyümeleri veya gelişmeleri için sermaye sağlayan kişi olarak tanımlanmaktadır. Türk Hukukunda bu kavrama “Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelik (“Yönetmelik”)”te değinilmiş olup, Yönetmelik’te “Melek Yatırımcı” terimi yerine “Bireysel Katılım Yatırımcısı (“BKY”)” terimi kullanılmaktadır.

Bireysel Katılım Yatırımcısı kavramını açıklamadan evvel, “girişimci” kavramına değinilmesinde fayda vardır. Bu kapsamda Yönetmelik kapsamında girişimci; bir iş fikrine dayalı olarak kendi işini kurmak isteyen/kuran gerçek veya tüzel kişileri ifade etmektedir.

İşbu makalede, Bireysel Katılım Yatırımcısı kavramı ve kimlerin nasıl Bireysel Katılım Yatırımcısı olabileceğine yönelik bilgi paylaşılacaktır.

Bireysel Katılım Yatırımcısı Nedir? (BKY)

BKY bir girişime destek verirken tek başlarına bağımsız hareket edebilecekleri gibi bir araya gelip grup halinde de çalışmalarını sürdürebilmektedirler. Bir BKY, başarıya ulaşabilecek bir girişimi desteklemekle beraber kendilerinin değerlendirebileceği girişimleri de özenle takip etmektedirler.

Melek Yatırımcılar genellikle 35–65 yaş aralığındaki şirket sahibi iş adamlarından oluşmaktadır ve çoğunlukla sağlık, medikal hizmetler, yazılım, biyoteknoloji, vb. sektörlere ilgi gösterdikleri bilinmektedir.

Yönetmelik uyarınca Bireysel Katılım Yatırımcısı; kişisel varlıklarını ve/veya tecrübe ve birikimlerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketlere aktaran gerçek kişiler olarak tanımlanmaktadır. Peki, herkes bir BKY olabilir mi ve bir BKY nasıl olunur? Yönetmelik’te kimlerin BKY olabileceğine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler mevcuttur.

Kimler Bireysel Katılım Yatırımcısı Olabilir?

İlk olarak bir BKY olarak faaliyette bulunan gerçek kişilerin vergi desteğinden yararlanabilmeleri için BKY lisansına sahip olması şartı aranır.

Yönetmelik’in 5. Maddesinde, Bireysel Katılım Yatırımcısı’nda mevcut olması gereken birtakım koşullar düzenlenmiştir. Buna göre, Mevzuat uyarınca BKY lisansı alabilecek gerçek kişiler için ikili bir ayrım yapılmıştır.

1) Yüksek Gelir veya Servete Sahip Yatırımcı

• Lisans almadan önceki iki yıl için, yıllık gelir vergisi beyannamesinde yer alan gelir unsurlarının veya ücretli çalışanlar için yıllık ücretlerinin gayrisafi tutarları toplamı olarak ifade edilen yıllık gayrisafi geliri en az 200.000 TL olan veya,

Müracaat anında sahip oldukları her türlü menkul ve gayrimenkul varlıklarından oluşan kişisel servetin toplam değeri en az 1.000.000 TL olan yatırımcılar BKY lisansı başvurusunda bulunabilirler.

Ancak kişisel varlığın hesaplanmasında şu varlıklar hesaba katılmaz; (i) ikamet edilen konut veya bu konutu ipotek ederek alınan herhangi bir kredi; ve (ii) sigorta sözleşmelerinden doğan haklar ve emeklilik primi şeklinde kazanılan mali haklardan ölüm veya emeklilik halinde ödenecek tutarlar.

2) Tecrübeli Yatırımcılar

• Banka ve finansal kuruluşlarda fon veya portföy yöneticisi olarak ya da banka ve finansal kuruluşların küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin finansmanı, proje finansmanı veya kurumsal finansman birimlerinde veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları dahil girişim sermayesi şirketlerinde müdür veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda en az iki yıl iş tecrübesine sahip olan veya,
• Lisans alınmadan önce son beş yıl içinde en az iki yıl, yıllık cirosu en az 25.000.000 TL olan bir işletmede genel müdür yardımcısı veya dengi bir pozisyonda ya da daha üst bir pozisyonda çalışan veya,
• BKY ağlarının birine lisans alınmadan önce en az bir yıl süreyle üyeliği bulunan ve müracaat sırasında son mali yıldaki net satışları 5.000.000-TL’nin altında olan ve halka açık olmayan bir veya daha fazla şirkette BKY olarak ortak olan veya,
• Başlangıç veya büyüme aşamasındaki şirketleri desteklemek amacıyla kurulmuş olan yurt içi kuluçka merkezlerinde ya da teknoloji geliştirme merkezlerinde en az iki yıl tecrübesi bulunan ve bu merkezlerdeki başlangıç veya büyüme aşamasındaki bir veya daha fazla şirkete asgari 20.000-TL sermaye koyan,

kişiler tecrübeli yatırımcı sıfatıyla BKY lisansı başvurusunda bulunabilirler.

BKY lisansı kapsamında lisans başvuruları Hazine Müsteşarlığı’na yapılmaktadır ve Yönetmelik uyarınca bu lisans bir başkasına devredilemez. Ayrıca Yönetmelik’in 8. maddesi uyarınca, BKY lisansının 5 yıl süre ile verilmektedir, ancak süre sonunda BKY’nin lisans yenileme talebinde bulunması halinde Bakanlık bu başvuruyu değerlendirir ve BKY’nin sahip olduğu lisansın süresi beşer yıllık sürelerle uzatılabilir.

Ayrıca adli ve idari makamlarca ilgili kanunlarda belirtilen durumlar saklı kalmak kaydıyla, lisanslı BKY’ye ait kimlik bilgileri Bakanlıkça gizli tutulur. BKY’nin yazılı başvurusu ve izni olmak kaydıyla; Bakanlık BKY’nin kimlik ve iletişim bilgilerini, yatırım yaptığı girişim şirketini yayımlayabilir.

Kaynakça

https://www.lexpera.com.tr/mevzuat/yonetmelikler/bireysel-katilim-sermayesi-hakkinda-yonetmelik